Ankara’da ikamet etmekte olan gazetemiz Gönül Çeşmesi köşesinin yazarı, emekli milli eğitim müfettişi Osman Baş, Başkanı olduğu Dünya Yazarlar ve Aydınlar Derneği’nin yanı sıra, Dünya Söz Akademisi, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) ile Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliğinin katkı ve katılımlarıyla 3. Türk Dünyası Şairler Buluşmasının 12 Mayıs Cumartesi günü Ankara’da olacağını duyurdu.
MAĞCAN CUMABAY ANISINA
Hamamönü Kültür Etkinlikleri kapsamında, doğumunun 125. Yıl Dönümünde Mağcan Cumabay anısına tertip edilecek 3. Türk Dünyası Şairler Buluşmasının içeriğine dair şu bilgiler verildi.
12 Mayıs Cumartesi günü saat 19.00 ile 21.00 arasında Ankara Hamamönü’ndeki Kabakçı Konağında olacak. Dünya Yazarlar ve Aydınlar Derneği Başkanı Osman Baş, Dünya Söz Akademisi Derneği Başkanı Hayrettin İvgin, TÜRKSOY Genel Sekreteri Prof. Düsen Kaseinov, Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuli açılış konuşmalarını yapacak.
KATILACAK ŞAİRLER
Murat Can Çetinkaya’nın sunumunu yapacağı gecede Mağcan Cumabay için hazırlanan belgesel izlenecek. Şiirlerini seslendirmek üzere Kırgızistan’dan Kojogeldi Kuluyev, Gagauz-yeri Moldova’dan İvanna Köksal, Kazakistan’dan Sevil Piriyeva Karaman, Türkmenistan’dan Bedri Sarıyev, Kerkük’ten Şemsettin Küzeci, KKTC’den Havva Tekin, Türkiye’den Ayhan Nasuhbeyoğlu, İsmet Bora Binatlı, Vedat Fidanboy, Nursen Özdoğan Kurban gelecek.
Mağcan Cumabay’dan şiirleri seslendirmek üzere Azerbaycan’dan Şems Alekberova, Kazakistan’dan Kümisay Sansızbay ve Marina Sagidatbek, Türkiye’den Gülten Ezgi Akıncan bulanacak. Şarkı ve türkülerde Özcan Aydın, Akdeniz Erbaş ve Bekarıs Jandulet sahne alacak.
MAĞCAN CUMABAY KİMDİR?
“Mağcan Cumabay 1893’te Kazakistan’da doğmuş bir Türk milliyetçisidir. Dünyaya geldiği çağda, ülkesi Rus işgali altında idi. Onun çocukluk yıllarında Rusya’da I. Bolşevik İhtilâli gerçekleşmiş; gençlik zamanında da 1917 Komünist Devrimi olmuştu. Cumabay, işte bu ortamda kendisini yetiştiren, birkaç yabancı dili mükemmel bilen, bir şair, bir fikir adamı, her şeyden öte bir Türk milliyetçisiydi. Türklerin Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen, Tatar vs. isimleri altında kabile milliyetçiliğiyle değil, birlik içinde, büyük Turan ülküsüyle selâmete çıkacağına inananlardandı.
Rusya’da, I. Bolşevik İhtilâli’nden sonra Kazak Türklerinin bağımsızlığını sağlamak amacıyla bir “Alaş Hareketi” başlatılmıştı (bütün Kazak Türkleri kendilerinin Alaş adlı bir atadan türediklerini sanırlar). Mağcan da, Alaş üyelerinden birisiydi. Ancak Rus Çarlığı’nda meşrutî yönetimin feshi ve arkasından çıkan I. Dünya Savaşı bu hürriyet faaliyetlerine set çektiyse de, Türk-Kazak milliyetçileri özellikle 1916 Türkistan Ayaklanması’nda aktif rol oynadılar. İstiklâl ortamının sağladığı ferahlıktan da yararlanan Alaş Orda Partisi, 1917 Ağustosu’nda Kazakistan hükûmetini kurdu. Ama, komünistler iktidara geldikten sonra tam bağımsızlık yanlısı bütün Türkçüler birer birer ortadan kaldırıldı. Bununla beraber, onların da aralarında anlaşmazlıklar doğdu. Turar Rıskulov ve Sultan Galiyev gibiler Sovyet-Rusya’ya hâlâ güvenirlerken, bir kısım Türkçüler de hürriyetin hiçbir ülkenin yardımı olmadan kazanılacağına inanıyorlardı.
Öğrenim hayatı sırasında Kazan’a giden ve buradaki Türk milliyetçileriyle de tanışma imkânı yakalayan Cumabay, Alaş Hareketi içinde de yer aldı. Türkistanlı ve İdil-Urallı aydınların yazı yazdığı pek çok gazete ile dergide şiirler kaleme alan Mağcan Cumabay, 1925’e kadar Sovyet-Rus hükûmetiyle mücadelesini sürdürdü.
O elbette ki, uzaktaki kardeşleri Türkiye Türklerinin İstiklâl Savaşı’nı da yakından takip ediyordu. Sovyet-Rus İmparatorluğu’ndan kalkıp, Türk Kurtuluş Savaşı’na katılamamıştı fakat en iyi yaptığı işle, yani şiirle bu kutlu davaya destek vermek amacıyla “Alıstaki Bavrıma” (Uzaktaki Kardeşime) adlı, o müthiş ve anlamlı mısraları yazdı.
Zaten çoktan beridir KGB tarafından izlenen Mağcan’ın bu teşebbüsü komünist yönetimi daha da kızdırdı. Bundan başka yine bütün Türk dünyasınca bilinen “Türkistan” şiiri de onun sarsılmaz ve tartışılmaz Türkçülüğünün bir dışa vurumuydu. Bu yüzden zindanlara atıldı, sürgünlere gönderildi. Ama bu yiğit Türk milliyetçisi omuzlarındaki ağır baskıya rağmen, hiçbir vakit haklı davasından geri durmadı. 1938 yılında 45 yaşlarındayken komünist diktatör Stalin’in emriyle kurşuna dizildi. Ruhu Şad Olsun… (Kaynak: https://turanideali.wordpress.com/2012/05/29/magcan-cumabay/)”