Spina Bifida bir bebeğin anne karnındaki erken dönemlerinde omurga ve omuriliğindeki açıklığa sebep olan doğumsal bir hastalıktır. Omuriliği ve omurga gelişimi genellikle hamileliğin ilk ayının sonlarına doğru tamamlanır fakat bu hastalık bu işlevin tam anlamıyla yerine gelmemesinden kaynaklı bir sorundur.
Kelime anlamı itibari ile de Latince’de açık ve ayrık omurga anlamına gelmektedir. Spina Bifida beyin ve omurgasal sorunlar olarak adlandırılan nöral tüp defektleri kategorisinde yer almaktadır. Spina Bifida hastalarının dikkat etmesi gerekenler hamileliği planladığınız andan itibaren folik asit kullanmayı ihmal etmemeniz ile başlayabilir. Omurgada veya omuriliğinde oluşan açıklığın derecesine göre ciddiyet oranı değişiklik göstermektedir.
Spina Bifida neden olur?
Spina Bifidaya neyden kaynaklı olduğu bilinmemekle birlikte en erken hamilelik evrelerinde folik asitin öneminden söz edilmektedir. Ayrıca Spina Bifida için bazı risk faktörleri mevcuttur. Bu nedenle doktor kontrolleri sayesinde gereken önlemlerin alınması gerekir. Başlıca risk faktörleri;
- Obezite
- Şeker hastalığı
- Kullanılan ilaçlar
- Vitamin eksikliği
- Kalıtsal bir hastalık
Spina Bifida nasıl teşhis edilir?
Hamilelik planlayan ya da hamile olan kadınlar için gerekli takip ve izleme formları mevcuttur. Spina Bifida teşhisi nasıl koyulur sorusunun cevabı; yapılacak doğum öncesi bazı testler sayesinde anne karnındaki bebek için bu süreç başlamış olur. Ebeveynler için de büyük bir sorun teşkil eden bu durum oldukça endişe verici olsa da teşhisi için hamileliğin 16. ile 18. haftaları arasında yapılacak testler sonucunda netlik kazanır.
AFP’nin önemi
Yapılacak test sayesinde fetüsün ürettiği AFP değerinin annenin kan dolaşımındaki değeri ölçülür. Sonuçlar dahilinde emin olmak için test tekrarlanabilir ve daha net bir sonuç elde edilir. Değerin yüksek olması anne karnındaki fetüsün Spina Bifidası olduğu anlamına gelir.
yapılan testler sonucunda da uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Bazen detaylı ultrasonla ya da amniyosentez ile de tespit edilebilir bunun için hamileliğin takibi ve izlenmesi oldukça önemlidir.
Spina Bifida Çeşitleri
Myelomeningosel, Meningosel ve Spina Bifida occulta olmak üzere 3 tür Spina Bifida vardır. Bunlardan en sık rastlanan spina bifida occulta genellikle pek fazla sorun teşkil etmez, burada sadece gelişmeyen bir veya iki omurga vardır ve oluşan açıklık oldukça küçüktür.
Bebeğin sırtımda bir yumru oluşmasına neden olan en şiddetli Spina Bifida çeşidi Myelomeningosel’dir. Bu tür Spina Bifida vakalarında omurilik kanalları birkaç omurga boyunca açık kalır ve çevresinde yer alan koruyucu zarlar dışarıya çekilmiş duruma gelir.
Spina Bifida nasıl tedavi edilir?
Tedavisi bebeğin doğumunun ardından 1 hafta geçmeden hemen yapılan bir ameliyat ile kapatılmasıyla başlar. Bunun amacı omuriliğin daha fazla hasar görmesinin önüne geçmektir. Her ne kadar genellikle ameliyatla tedavi sonrası sağlıkla büyüyen çocuklar olsa da bazen spina bifidanın farklı sağlık sorunlarına neden olmaması için çocuğun sürekli doktor kontrolünde olması gerekmektedir.
Spina Bifida için Hangi bölümler mevcuttur?
Tespiti için kadın doğum doktorlarınca yapılan testlerin varlığı söz konusudur çünkü bu dönemde anne ve bebek için hafta hafta takip süreci söz konusudur. Spina Bifidayla doğan bir bebek için de süreci devam ettiren uzmanlar çocuk beyin ve sinir cerrahisidir.
Hamilelik sürecinde bebeğin ve annenin takibi için kadın doğum doktorlarının rolü oldukça önemlidir. Ayrıca hafta hafta takiplerin amacı yapılacak olan test ve aşılar için belirli zamanların olduğunu gösterir ve bu da erken teşhis için önemlidir.
Erken yaşta yapılacak olan ameliyatlar gecikmiş tedavilerin yanı sıra oldukça önemli ve daha kolaydır. Çünkü çocuk beyin ve sinir cerrahisi tarafından önerilen erken yaşta tedavi ve ameliyat olunması çocuğun büyümesine bağlı olarak gelişen hücrelerin, sinirlerin ve beynin daha fazla hasar görmesinin önüne geçmeyi amaçlamaktadır.
Spina Bifida nasıl önlenir?
Spina Bifidanın oluşumunda herhangi birinin suçu yoktur ve bir çeşit nöral tüp defektidir. Bunu önlemek adına öncelikle hamilelik öncesi ve sonrasında vücut için gerekli olan folik asit ihtiyacının karşılanması alınacak önlemler arasında en önemli olanıdır.
Uzmanların önermiş olduğu günlük 400 mikrogram folik asit kullanımı bebeğin gelişimi açısından önemli olduğu kadar hamilelik öncesi vücudu hamileliğe hazırlamak adına da büyük bir öneme sahiptir.