GIDA FİYATLARINDAKİ YÜKSELİŞ SÜRÜYOR

Mayıs ayında gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 0,45 oranında artış gösterdi. Bu yılın ilk beş ayılık döneminde yüzde 24,1 oranında artan gıda fiyatlarındaki son bir yıllık artış ise yüzde 55,73 olarak ölçüldü.

Gıda fiyatlarında nisan ayında gözlenen yüzde 6,22’lik artıştan sonra mayıs ayında da yüzde 0,45 oranında artış yaşandı. Gıda fiyatlarında bu yılın ilk beş aylık dönemindeki toplam artış yüzde 21,11’e, mayıs sonu itibariyle son bir yıllık artış ise yüzde 55,73’e kadar çıktı.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Mehmet Balık’ın ulaştırdığı yazılı açıklamaya göre;

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki pazar ve marketlerden fiyatlarını düzenli olarak derlediği 78 zorunlu gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının mayıs ayı sonuçları açıklandı. Araştırmayla, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.

Tüketim harcamaları araştırmaları, en yoksul yüzde 10’luk kesimin harcadığı her 100 liranın 31 lirasını gıda için yaptığını, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı payın ise 13 lirada kaldığını gösteriyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.

Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.

Bu arada TÜİK’in araştırmalarına göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.

Sebze fiyatlarında yaşanan mevsimlik azalışa rağmen mayıs ayında gıda harcamaları nisan ayına göre yüzde 0,45 oranında artış kaydetti.  

Nisanda, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 0,21 oranında artış yaşanırken, et-balık harcamalarında ise yüzde 0,22 oranında artış gözlendi.

Mayısta süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamaları yüzde 10,31 oranında artarken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında yüzde 10,36 oranında yükselme kaydedildi.

Meyve harcamalarının yüzde 22,92 oranında arttığı mayıs ayında sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 33,66 oranında azalış yaşandı.

Bakliyat fiyatları yüzde 5,20 oranında artarken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında da yüzde 4,24 oranında artış oldu.

OCAK-MAYIS DÖNEMİ

            Yılın ilk beş ayında gıda fiyatlarında toplam yüzde 24,11 oranında yükseliş kaydedildi.  Geçen yılın aralık ayına göre ekmek, un, bulgur vb. gıda ürünlerinin fiyatları yüzde 4,91, et ve balık fiyatları yüzde 9,34 oranında arttı. Süt ve süt ürünlerinin fiyatlarında yüzde 36,95, meyve fiyatlarında yüzde 61,1, sebze fiyatlarında yüzde 17,43, bakliyat fiyatlarında yüzde 6,31 artış oldu.  Yağ fiyatlarının yüzde 10,1 oranında arttığı bu dönemde, diğer gıda fiyatlarında ise yüzde 14,31 oranında yükseliş yaşandı.

SON BİR YIL

            Gıda harcamalarında bir önceki yılın aynı ayına göre (Mayıs 2018)  göre ise yüzde 55,73 oranında artış gözlendi.

Mayıs 2019 itibariyle son bir yılda ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 24,39, et-balık fiyatlarında 20,7, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 52,98 oranında artış kaydedildi.  Bir yıl öncesine göre göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 24,48 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 122,25 oranında, sebze fiyatları ise yüzde 134,59 oranında artış gösterdi.  Bakliyat fiyatları yüzde 23,35 diğer gıda fiyatları ise yüzde 23,03 oranında arttı.