YEŞİL TOKAT’I HATIRLADIM DA…
YEŞİL TOKAT’I HATIRLADIM DA…
Katmer kayayı geçip Tokat’a girince başlıyor yeşillik.
Bey bağları, Değirmen önü, Haşdağının tamamı yeşildi.
Tam karşısında rekabet eder gibi: Perakende, Galhane, Topçu bağı, Çay bağları vardı.
Evleri seyrek, yolları daracıktı Tokat’ın. At arabaları ve kağnılar geçecek kadar genişti yolların genişliği. Daha geniş yapılması mümkündü. Ama o yıllarda ihtiyaç yoktu çok geniş yollara. Tokat- Sivas yolu bile tek şerit kadardı. Çamlı belin bazı yerlerinde karşıdan gelen arabaya yol vermek için cepler yapılmıştı.
Asfalt ve beton kullanılmadığı için sokaklar ve merkezîdeki yollar, taş döşemeydi. Taşların arasından çıkan otlar ne tarafa gitsek yeşil Tokat’ta olduğumuzun işaretiydi. Sokaklar daracık, Kenarındaki evler ahşaptı. Ahşap evler tek katlı, en fazla üç katlı evlerdi. Bu evlerin birçoğu tatlı kireçle dıştan sıvanmış, güzel görünümlü evlerdi.
Yol kenarları ve evlerin arasındaki boş alanlar da yeşiliyle ayrı bir güzellik sergiliyordu.
Bey sokağı ve Serencilerde evler, bir birine yaslanmış, Tuz gümrüğünde kucaklaşmış, Kale dibinde kalabalık oluşturmuştu. Sık ve bahçesiz olmalarını sorun etmeden asmalar ve rengârenk çiçeklerle bahçeleri süslenmişti.
Şehrin tamamı baharda yeşil, Güzün sarı, kış aylarında yapraksız ağaçlarla doluydu.
Avuç içi kadar bahçesi olanların, Mutlaka üzüm asmaları vardı. Hiç toprağı olmayanlar da saksılarda güllerle evini süslerdi. Üzüm asmalarıyla, asma güllerin yarıştığını görmek mümkündü.
Bey sokağı, beylerin oturduğu sokaktı.
Bunların evleri büyük, bahçeleri geniştir. Şehrin zenginleriydi. Büyük kanatlı kapılarının ağır tokmakları vardır. Kanatlının arkasında avlu, sonra ev, evi çevreleyen bahçesi vardı. Bahçenin uzak köşesindeki ahırda eşek bulunur. Bunlar şehir dışındaki bağlara gitmek için gereklidir. Bakımlı özenle süslenmiş eşeklerdir. Semerlerini usta semerciler yapardı. Boyunlarına çok ses çıkaran çıngıraklar takarlardı. Çıngırakları güzel görünümlüydü. Bu evlerin su şebekeleri de vardı. Kiremit pöhreklerden gelen su ile evin küpleri hep dolu bulunurdu.
Kasım efendi, bey sokağında güzel evinde oturmaktadır.
Büyük bahçesi vardır. Bahçeye ortakçı bakmaktadır. Kendisi karısıyla her gün bağa gidip, gelir. Bağı Kireçci bağlarında. Eve çok uzaktı. O yüzden ahırında iki eşek bulunuyor.
Ortakçı sabah eşekleri hazırladı. Kanatlı kapının dışına çıkardı. İki eşeğin süslü semerleri halı ile örtülü. Yularların başlıkları deridendi. Deri başlığın gümüş işlemeleri dikkat çekiciydi. Önce Kezban Hanım bindi. Sonra Kasım Efendi. Ortakçı hanımın ayaklarını üzengilere yerleştirdi. Yuların ucunu kadına verdi. Eşekler yakın duruyordu. Kısa bir iple iki eşeği yanak hizasından yularlarını birbirine bağladı. Böylece araları açılmıyor, yan yana tempolu gidiyorlardı.
Çevredeki evlerden çıngırak sesini duyanlar perdelerini aralayıp bakıyorlardı. O yaşantıya hevesleniyorlardı.
Kasım efendinin bağında da su şebekesi vardı. Hekuveden gelen su havuzu doldururdu.
İşte bu kadar bağ ve bahçesi olan Tokat’a “Yeşil Tokat “ diyorduk. Biz bu Yeşil Tokat’ta yaşadık.. Torunlarımıza Beton Tokat’ı bıraktık. Üzgünüm.
